W miesiącu lutym i marcu 2025 roku w Szkole Podstawowej w Zaborowie odbywają się prelekcje historyczne, których głównym celem jest upamiętnienie i zapoznanie uczniów z Żołnierzami Wyklętymi. Zaborowska „podstawówka” szczyci się posiadaniem tablicy upamiętniającej Żołnierzy Niezłomnych, pochodzących z naszego regionu.
Po sfałszowaniu referendum i wyborów oraz zmuszeniu Stanisława Mikołajczyka do opuszczenia kraju, udało się komunistom wzmocnić swoją pozycję. Wzmożono terror i propagandę komunistyczną na rzecz nowej władzy. Egzekutorem zwalczania tzw. ,,wrogów ludu” uczyniono Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. Większość społeczeństwa pod wpływem terroru i propagandy pogodziła się z nową rzeczywistością, jednak nie wszyscy. Duża część dawnej Armii Krajowej pozostała w konspiracji i tworzyła podziemie niepodległościowe, zgrupowane w organizacjach ,,Niepodległość” (,,NIE”), Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj oraz ,,Wolność i Niezawisłość” (,,WIN”). Działalność niepodległościowa opierała się głównie o zorganizowane oddziały partyzanckie w różnych regionach Polski, jak również poza jej nowymi granicami. Najbardziej znane oddziały to: na Lubelszczyźnie - grupa majora Hieronima Dekutowskiego ,,Zapory” i majora Mariana Bernaciaka ,,Orlika” oraz działająca w Świętokrzyskim grupa Franciszka Jaskulskiego ,,Zagończyka”.
W latach 1945-1947 komunistom udało się rozpracować i rozbić struktury WIN. Ocalałe oddziały nadal kontynuowały walkę, np. 5 Wileńska Brygada AK majora Zygmunta Szyndzielorza ,,Łupaszki”, czy oddział kapitana Henryka Flamego, walczący na Śląsku Cieszyńskim. To właśnie takich żołnierzy podziemia antykomunistycznego nazywamy żołnierzami niezłomnymi lub wyklętymi.
W latach 50. XX wieku oddziały partyzanckie zostały zlikwidowane przez aparat bezpieczeństwa komunistycznego i sowieckich doradców. Pozostali pojedynczy żołnierze, ukrywający się przed nową władzą. Ostatnim żołnierzem podziemia antykomunistycznego był Józef Franczak ps. ,,Lalek", który zginął zastrzelony przez milicjantów w październiku 1963 roku na Lubelszczyźnie. Z barbarzyńskich rąk komunistycznych oprawców i podporządkowanych komunistycznej propagandzie niesprawiedliwych sądów zginęli: Jan Rodowicz ,,Anoda”, żołnierz Szarych Szeregów i uczestnik Powstania Warszawskiego, Zygmunt Szyndzielorz ,,Łupaszka”, Danuta Siedzikówna ,,Inka”, Witold Pilecki ,,Witold”, Emil Fieldorf ,,Nil” i tysiące innych bohaterów. Ogółem oblicza się, że w okresie stalinowskim prześladowano ok. 1 miliona Polaków, ok. 8000 żołnierzy podziemia zginęło w walce z komunistami, a komunistyczne sądy wydały ok. 9000 wyroków śmierci. Tak nowa władza ,,ludowa” znaczyła swą pozycję.
Od roku 2011 obchodzimy w Polsce Narodowy Dzień Pamięci ,,Żołnierzy Wyklętych”, święto, które upamiętnia tragiczną śmierć prezesa IV Zarządu Głównego WIN, Łukasza Cieplińskiego i jego najbliższych współpracowników: Józefa Batorego, Franciszka Błażeja, Karola Chmiela, Mieczysława Kawalca, Adama Lazarowicza i Józefa Rzepkę. Sam Łukasz Ciepliński otrzymał 5-krotną karę śmierci oraz 30 lat więzienia. Wyrok na Łukaszu Cieplińskim i jego współtowarzyszach wykonano w Warszawie 1 marca 1951 roku. Pomimo okrutnych tortur i przesłuchań nie ugiął się, nie poszedł na współpracę z komunistami, zachował do końca godność i honor. Żołnierze Niezłomni dotrzymali słowa przysięgi, którą kiedyś złożyli. Zapłacili najwyższą cenę, ofiarę życia. Przez dziesięciolecia opluwani, wyszydzani i pozbawieni elementarnych praw, dziś mogą z godnością być nazwani Żołnierzami Niezłomnymi. Cześć i wieczna chwała bohaterom.
PSP Zaborów
